Το ένστικτο της «συναισθηματικής αυτοσυντήρησης» δικαιώνεται στον χρόνο

Το ένστικτο της «συναισθηματικής αυτοσυντήρησης» δικαιώνεται στον χρόνο

Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης είναι ένας βασικός μηχανισμός στον άνθρωπο, ο οποίος διασφαλίζει την ύπαρξη και την ασφάλειά του.
 

Αποτελεί μια εγγενή τάση προς την επιβίωση. Εκτός από το ένστικτό, όμως, αυτής της φυσικής αυτοσυντήρησης, υπάρχει και το ένστικτο της «συναισθηματικής αυτοσυντήρησης», ας μου επιτραπεί ο όρος.

 

Ο άνθρωπος, για να «επιβιώσει» συναισθηματικά, οδηγείται σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, ώστε να διασφαλίσει την απαραίτητη για τον ψυχισμό του αυτοσυντήρηση της αυτοπεποίθησης και αυτο-εκτίμησής του.

 

Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να εκφράζουν μια απαξίωση των στόχων ή των όσων έχει πετύχει κάποιος άλλος μέσα από την προσωπική του προσπάθεια από άρνηση να αποδεχτούμε κατάματα τη δική μας αδυναμία στο να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα σε συγκεκριμένους τομείς της ζωής μας, τη δυσκολία να θέσουμε καινούριους στόχους ή την ανεπάρκειά μας σε ικανότητες και δεξιότητες σε σχέση με τους άλλους.

 

Η συναισθηματική μας «επιβίωση», όμως, συνδέεται άμεσα με τις πιο προσωπικές μας σχέσεις. Ο άνθρωπος υψώνει τείχη και αφήνεται στην ασφάλεια που του προσφέρουν οι άμυνές του για να προστατέψει τον εαυτό του από τις σχέσεις εκείνες που απειλούν την εσωτερική του ηρεμία,  το αίσθημα της εμπιστοσύνης προς τους άλλους και την αυτοπεποίθησή του. Αυτή μας η ανάγκη εκφράζεται πολλές φορές με τρόπους που απαξιώνουν τα συναισθήματα των άλλων και αμφισβητούν τις καλές προθέσεις τους, με αποτέλεσμα να πέφτουμε στην παγίδα των γενικεύσεων.

 

Η συναισθηματική μας αυτοσυντήρηση, όμως, εξυπηρετεί και έναν άλλον σκοπό, αντίστροφο από τον προηγούμενο. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να δικαιωθεί συναισθηματικά για τις επιλογές του. Ως αποτέλεσμα, πολλές φορές αρνούμαστε να δεχτούμε ότι τα συναισθήματά μας δεν βρήκαν την ανταπόκριση που τους άξιζε και κάνουμε το λάθος να πασπαλίζουμε με «χρυσωμένα χάπια» τις επιλογές μας και να συντηρούμε εμμονικά πρόσωπα πάνω στο βάθρο που μόνοι μας τοποθετήσαμε. 

 

Κακά τα ψέματα, είναι δύσκολο για τον άνθρωπο να αποδεχτεί ότι επένδυσε σε ανύπαρκτα συναισθήματα, ότι σπατάλησε τον εαυτό του σε πολλές χαμένες ευκαιρίες, ότι σκόρπισε τα χρόνια και τις στιγμές του σε λάθος ιστορίες.

 

Σε κάθε περίπτωση, το ένστικτο της συναισθηματικής αυτοσυντήρησης είναι ένας ακόμα μηχανισμός προστασίας του ψυχισμού του ανθρώπου. Είναι μια μορφή συναισθηματική αυτο-άμυνας, που αν την κατανοήσουμε, ίσως και να μπορέσουμε να δώσουμε μια αντικειμενική διάσταση στις συμπεριφορές τις δικές μας και των άλλων. Το σίγουρο είναι πως ό,τι κατανοούμε, έχει μικρότερη δύναμη να μας επηρεάσει και να μας πληγώσει.

 

Το αν χειριζόμαστε σωστά τις συμπεριφορές μας στο όνομα αυτής της συναισθηματικής «επιβίωσης», μόνο ο χρόνος μπορεί να δώσει την απάντηση.

Και η δικαίωση του χρόνου είναι αποδεδειγμένα η μόνη ουσιαστικά που μετράει.