Μαθημένη αβοηθησία: Μαμά, δεν μπορώ, θα το κάνεις εσύ για μένα;

Μαθημένη αβοηθησία: Μαμά, δεν μπορώ, θα το κάνεις εσύ για μένα;

Η «μαθημένη αβοηθησία» (Learned Helplessness) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να δηλώσει την αδυναμία ή την αίσθηση ανικανότητας ενός ατόμου να ανταποκριθεί στην  ικανοποίηση των αναγκών του, ενώ διαθέτει τις δεξιότητες και τις ικανότητες για να το κάνει.

Η μαθημένη αβοηθησία συναντάται πολύ συχνά στα μικρά παιδιά, τα οποία νομίζουν πως δε θα τα καταφέρουν γιατί δεν είναι αρκετά έξυπνα, αρκετά δυνατά, αρκετά μεγάλα σε ηλικία.

Φυσικά, πίσω από ένα παιδί που ζητάει συνεχώς τη βοήθεια του ενήλικα δίπλα του, βρίσκεται πάντα πρόθυμη μια μητέρα, η οποία συνειδητά ή ασυνείδητα ενισχύει αυτήν την εικόνα της αδυναμίας ή της ανικανότητας που έχει το παιδί της για τον εαυτό του.

«Μαμά, θα μου δέσεις τα κορδόνια»; «Θα μου βάλεις νερό;», «Θα μου φτιάξεις την τσάντα»; «Θα μου βρεις τα παπούτσια μου;», «Θα πάρεις τηλέφωνο τον φίλο μου να παίξουμε»;  Τα παιδιά μας βομβαρδίζουν καθημερινά με τέτοιες προτάσεις, στις οποίες κυριαρχεί το «δεν μπορώ» ή το «δεν ξέρω» ως πρώτη επιλογή και ως πρώτη αντίδραση.

Η μαθημένη αβοηθησία, ονομάζεται «μαθημένη» γιατί ακριβώς μαθαίνουμε στο παιδί μας να μην προσπαθεί.

Και γιατί να προσπαθήσει, άλλωστε, όταν υπάρχει πάντα πρόθυμος ένας ενήλικας να το διευκολύνει και να βρει τις λύσεις για λογαριασμό του; Κάθε φορά που μπαίνουμε στη διαδικασία να γινόμαστε εμείς το μυαλό του και το χέρι του, δεν το βοηθάμε να ωριμάσει και να δοκιμάσει τα όρια των ικανοτήτων του.

Τα παιδιά μπορούν να καταφέρουν πολύ περισσότερα από όσα νομίζουν τα ίδια, αλλά κι εμείς οι γονείς. Αρκεί να τους μάθουμε τον τρόπο με υπομονή, επιμονή και επανάληψη. Το παιδί πρέπει να μάθει να δένει τα κορδόνια του, πρέπει να μάθει να είναι υπεύθυνο για τα πράγματά του, όπως είναι σχολική του τσάντα, η τακτοποίηση της κασετίνας του, του δωματίου του ή των παιχνιδιών του, η ολοκλήρωση των εργασιών του.

Γι’ αυτό, κάθε φορά που το παιδί μας ζητάει να κάνουμε κάτι για λογαριασμό του, ας αναρωτηθούμε «μπορεί το παιδί μου να το κάνει αυτό μόνο του»; Να είστε σίγουροι πως η απάντηση τις περισσότερες φορές θα είναι «ναι».

Και στις περιπτώσεις εκείνες που πραγματικά δεν μπορεί το παιδί να ανταποκριθεί, ας του μάθουμε τον τρόπο.

Το παιδί δε θα ζει για πάντα μέσα στην ασφάλεια της γονικής γυάλας. Θα πρέπει να μάθει να στηρίζεται στις ικανότητές του, να βρίσκει λύση για τα προβλήματά του και να ανακαλύπτει διαρκώς νέες προκλήσεις για να γνωρίσει τον κόσμο γύρω του. Ρόλος μας είναι να του μάθουμε τον τρόπο, να έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του και να ενισχύουμε την αυτό-εκτίμηση και την αυτό-πεποίθησή του.