Ένα παθολογικό τεστ Παπανικολάου δεν πρέπει καταρχάς να προκαλεί φόβο.
Μερικές φορές μια απλή φλεγμονή από λοιμώδη παράγοντα μπορεί να δώσει μια ψευδή εικόνα μη φυσιολογικών κυττάρων. Στην περίπτωση αυτή η επανεξέταση μετά την κατάλληλη αγωγή θα δείξει αποκατάσταση της φυσιολογικής κυτταρολογίας τραχήλου.
Επίσης στις περισσότερες περιπτώσεις αληθώς παθολογικών κυττάρων οι αλλοιώσεις είναι ήπιες και αρχόμενες και υποστρέφουν αυτόματα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σύνηθες στην εφηβεία και αρχόμενη ενήλικη ζωή. Με αυτή τη λογική η στάση αναμονής και επανεξέτασης στους 6 μήνες με σκοπό τη διαπίστωση αποκατάστασης της κυτταρολογίας του τραχήλου είναι συνήθης επιλογή.
Αντίθετα, όταν οι αλλοιώσεις είναι σοβαρές ή εμμένουσες χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος με κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση μπορεί να είναι διαγνωστική ή επεμβατική (θεραπευτική). Κατά τη διαγνωστική κολποσκόπηση ο γυναικολόγος με τη βοήθεια κατάλληλου μηχανήματος με μεγεθυντικούς φακούς επισκοπεί υπό μεγέθυνση τον τράχηλο και με τη βοήθεια κατάλληλων χρωστικών αναγνωρίζει περιοχές με αλλοιώσεις και δύναται να πάρει κατευθυνόμενες βιοψίες που αποστέλλονται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο για επιβεβαίωση της διάγνωσης.
Σε εντοπιζόμενες τοπικά βλάβες μπορεί να ακολουθήσει εξαίρεσή τους με laser ή ηλεκτροχειρουργική (κωνοειδής εκτομή). Σε μεγαλύτερης έκτασης ή πιο προχωρημένες βλάβες απαιτούνται ριζικότερες χειρουργικές επεμβάσεις.
Επειδή όπως γνωρίζουμε οι προκαρκινικές αλλοιώσεις και κατά συνέπεια ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλονται κατά κύριο λόγο στη μόλυνση από ογκογόνους τύπους του ιού HPV ο κίνδυνος δυσμενούς εξέλιξης μιας προκαρκινικής αλλοίωσης του τραχήλου καθορίζεται από τον τύπο του ιού που την προκάλεσε.
Επομένως η ανίχνευση και τυποποίηση του ιού είναι χρήσιμο εργαλείο για την απόφαση παρέμβασης, τη στρατηγική θεραπείας και την παρακολούθηση. Στην περίπτωση που έχει προηγηθεί Thin Prep αυτό γίνεται εύκολα από το ίδιο δείγμα.
Το εμβόλιο κατά του ιού HPV αποτελεί σήμερα όπλο στη φαρέτρα μας για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ενώ η εξέταση κατά Παπανικολάου αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση προκαρκινικών βλαβών, το εμβόλιο δίνει τη δυνατότητα πρωτογενούς πρόληψης. Με τη χρήση του εμβολίου, σε χώρες με οργανωμένο σύστημα εμβολιασμού, είναι δυνατό να προληφθεί το 70% περίπου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Καλύτερα αποτελέσματα έχουμε όταν η κοπέλα δεν έχει αρχίσει τις ερωτικές επαφές, γιατί δεν έχει εκτεθεί ακόμα στον ιό. Ωστόσο ακόμη και αν αυτό έχει συμβεί έχει νόημα να κάνει το εμβόλιο, γιατί μπορεί να την καλύψει από άλλους τύπους.
Ύστερα από την πολυετή χρήση αυτών των εμβολίων ξέρουμε πλέον ότι είναι ασφαλή, μπορεί ωστόσο, όπως και με κάθε άλλο εμβόλιο να προκύψουν τοπικές και συστηματικές παρενέργειες, όπως πόνος στο σημείο εμβολιασμού, ερυθρότητα, μυαλγία, αίσθημα κόπωσης, κεφαλαλγία και αλλεργική αντίδραση. Επίσης έχει καταστεί σαφής η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη όχι μόνο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αλλά και του αιδοίου, του πρωκτού και του στοματοφάρυγγα, ειδικά αν στο πρόγραμμα εμβολιασμού συμπεριλαμβάνονταν και νεαροί άνδρες.
Στη χώρα μας κυκλοφορούν τρία σκευάσματα του εμβολίου, τα παλαιά τετραδύναμο (Gardasil-4) και διδύναμο (Cervarix), ενώ εδώ και λίγους μήνες και το νέο εννεαδύναμο (Gardasil-9).
Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων είναι παρόμοια. Ο εμβολιασμός γίνεται σε τρεις δόσεις, μέσα σε ένα εξάμηνο. Ο εμβολιασμός αρχίζει από την ηλικία των 11 ετών και μέχρι την ηλικία των 15 ετών χρειάζονται μόνο δύο δόσεις. Μέχρι το τέλος του 2016 το εμβόλιο χορηγούνταν δωρεάν για τις ασφαλισμένες μέχρι την ηλικία των 26 ετών. Πλέον χορηγείται δωρεάν μέχρι τα 18 έτη.
