Η κοινωνική συνείδηση ορίζεται ως η συναίσθηση πως είμαστε μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, απέναντι στο οποίο ο καθένας μας έχει ως μονάδα προσωπική ευθύνη. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η επιβίωση και η ευημερία μας ως κοινωνία. Σύμφωνα με την ηθική, αποτελεί έναν κώδικα εσωτερικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, ο οποίος εξασφαλίζει την τάξη, την ισορροπία και τη δημιουργική συνύπαρξή μας.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την έλλειψη αυτής της κοινωνικής συνείδησης, καθώς ο ατομικισμός και μια εγωκεντρική θεώρηση του κόσμου και της κοινωνίας στην οποία ανήκουμε, έχει ως αποτέλεσμα την κρίση των ηθικών και κοινωνικών αξιών, για την οποία τόσος λόγος γίνεται στις μέρες μας.
Θεωρήσαμε τις προσωπικές μας ανάγκες, τα πάθη, το ένστικτο της «επιβίωσης», τις παρορμήσεις μας ως το πρώτο ή το μόνο κριτήριο πάνω στο οποίο «χτίσαμε» συνθήκες κοινωνικής διαβίωσης και προσωπικές σχέσεις, με αποτέλεσμα το τίμημα που πληρώνουμε τα τελευταία χρόνια να είναι ακριβό και δυσοίωνο.
Στο πλαίσιο αυτής της πανδημίας που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η αναθεώρηση των αντιλήψεών μας και της στάσης μας απέναντι στον εαυτό μας και στα άλλα μέλη της κοινωνίας είναι μονόδρομος. Είναι αναγκαία συνθήκη να συνειδητοποιήσουμε πως δεν υφίσταται η επιβίωσή μας ως μονάδα, παρά μόνο ως σύνολο. Η κοινωνική συνείδηση θα πρέπει να βγει από τη χειμέρια νάρκη ετών και να καταλάβουμε επιτέλους πως έχουμε ατομική ευθύνη απέναντι στη ζωή μας και στη ζωή των άλλων.
Η συμμόρφωση με τις οδηγίες των ειδικών θα πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη. Η απαξίωση, η άρνηση, η άγνοια, η αίσθηση μιας ατομικής «παντοδυναμίας» που μας τοποθετεί με έπαρση και εγωισμό στις «εξαιρέσεις» προσβολής από τον ιό, θέτει τον εαυτό μας, αλλά και τους συνανθρώπους μας σε κίνδυνο. Και κυρίως, θέτει τους αγαπημένους μας σε κίνδυνο.
Ας αφήσουμε λοιπόν για λίγο στην άκρη τον εαυτούλη μας κι ας λειτουργήσουμε, αφενός με ψυχραιμία, αλλά κυρίως με την πεποίθηση πως η ζωή του άλλου δίπλα μου είναι άμεσα εξαρτημένη από τη δική μου υπευθυνότητα και ασφαλή συμπεριφορά.
Κι ας ελπίσουμε πως αυτή η τραγική εμπειρία θα αφήσει έναν θετικό αντίκτυπο στη σημασία της κοινωνικής συνοχής και στην αναγκαιότητα της καθοδήγησης των παιδιών μας στο να αποκτήσουν κοινωνική συνείδηση. Την οποία ίσως και να κληθούν με τη σειρά τους στο μέλλον να σεβαστούν και να διαφυλάξουν, ώστε να προστατέψουν τον εαυτό τους και τους άλλους, όταν οι συνθήκες απειλήσουν τη δική τους ασφάλεια ή επιβίωση.
