Η παιδεία του ανθρώπου συγχέεται συχνά με τη μόρφωση. Μπορεί αυτά τα δυο να συνδέονται μεταξύ τους, αλλά δεν είναι αυτονόητο ότι συνυπάρχουν. Τη μόρφωση την παίρνουμε με την εκπαίδευση και αποτελεί ένα σημαντικό εφόδιο για να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής μας, μέσα από την εργασία και την επαγγελματική αποκατάσταση.
Η παιδεία, όμως, είναι πέρα και πάνω από τη μόρφωση. Παιδεία είναι το σύστημα αξιών που κουβαλάμε από τους γονείς μας, είναι όλα αυτά που πιστεύουμε, που υποστηρίζουμε και επιβεβαιώνουμε μέσα από τις επιλογές και τη στάση ζωής μας. Παιδεία είναι η ευγένεια, η καλοσύνη, η ανθρωπιά, η δικαιοσύνη.
Η παιδεία του ανθρώπου είναι στενά συνδεμένη με την ανατροφή που έχει δεχτεί ως παιδί μέσα στην οικογένειά του. Είναι η ανατροφή που έχουμε πάρει από τους γονείς μας αυτή που επηρεάζει σχεδόν απόλυτα τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα όμορφα και τα στραβά ετούτης της ζωής.
Ο άνθρωπος, ωστόσο, συνεχώς εξελίσσεται. Γι’ αυτό και η παιδεία του ατόμου εξαρτάται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό από την εσωτερική του ανάγκη να προχωρήσει πέρα από τα συγκεκριμένα όρια, που έθεσαν οι εκάστοτε συνθήκες στην ανατροφή του μέσα στην οικογένειά του.
Θα ήταν άδικο να καταδικάσουμε τη φτώχια των γονιών μας και την αγραμματοσύνη τους ως τον παράγοντα εκείνο που δεν επέτρεψε να γίνουμε άνθρωποι με παιδεία. Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε πως παιδεία έχουν μόνο όσοι μεγαλώνουν σε ένα πλούσιο μορφωτικό περιβάλλον ή σε ένα εύπορο οικονομικά περιβάλλον. Θα ακυρώναμε την προσπάθεια του ατόμου στην αυτοβελτίωσή του.
Η παιδεία του ανθρώπου φαίνεται στη συμπεριφορά του κι αυτό είναι μια γενικευμένη παραδοχή. Η μικροπρέπεια, η μικροψυχία και η αγένεια χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο που δεν έχει παιδεία. Κι αυτά στοιχεία του χαρακτήρα τα συναντάμε και στους μορφωμένους και στους οικονομικά ευκατάστατους και στους κοινωνικά καταξιωμένους,
Να γιατί υπάρχουν γέροντες και γερόντισσες, μια άλλης εποχής, που μας κερδίζουν με την ανθρωπιά, την καλοσύνη και την ευγένειά τους. Να γιατί υπάρχουν άνθρωποι μορφωμένοι και κοινωνικά καταξιωμένοι, που δεν καταφέρνουν, όμως, να μας κερδίσουν με την αγενή συμπεριφορά τους, η οποία απορρίπτει ή απαξιώνει εκείνους που δεν ταιριάζουν στην αισθητική της τσέπης τους ή στην κοινωνική ιεραρχία των τίτλων που κρέμονται άψυχα στους τοίχους των γραφείων τους.
Η παιδεία δεν μπορεί να κρυφτεί όταν την έχεις, ούτε και να ξεγελάσει για πολύ όταν δεν την έχεις. Και σίγουρα είναι προσόν για εκείνον που την έχει. Ένα χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει και τον ξεχωρίζει. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από τα παιδιά μας κι ας τα μεγαλώσουμε μαθαίνοντάς τα πόσο σημαντικός είναι ο σεβασμός, πόσο όμορφη είναι η ευγένεια, καθώς και τις αξίες εκείνες που έχει ανάγκη ο κόσμος μας για να γίνει καλύτερος.
