«Η ένοχη συνείδηση είναι ένας κρυφός εχθρός» (Ινδική παροιμία)
Έχει γεγονός πως η ενοχή συνοδεύει τους ανθρώπους από τον Κήπο της Εδέμ, σαν επακόλουθο της αμαρτίας και προϋποθέτει την γνώση του καλού και του κακού. Κι ακόμα, πως συνεπικουρεί ή καταρρακώνει την αγάπη, τον έρωτα, την κοινωνική δράση, την ηθική. Η ενοχή μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και να προκαλέσει άγχος, νευρώσεις και κατάθλιψη. Αλλά παράλληλα εμποδίζει και αποτρέπει τις παρεκκλίσεις. Την έχουν ονομάσει αδερφή του πόθου, του φόβου, του διλλήματος, της νεύρωσης, της τραγικότητας. Η απουσία της δημιουργεί αναλγησία, αμοραλισμό, αντικοινωνικές προσωπικότητες και ευδαιμονισμό. Τέλος, η γυναικεία φύση είναι συνώνυμη της ενοχής μέσα στους αιώνες καθώς φορτώθηκε τα αιτήματα για αγνότητα και σεμνοτυφία.
Οι τύψεις και οι ενοχές αποτέλεσαν και για μένα πηγή δυσαρέσκειας και έντονης εσωτερικής σύγκρουσης για όσα έκανα και για εκείνα που δεν έκανα. Για τις ενέργειες τρίτων που δεν απέτρεψα, γιατί κάποια πράξη μου πλήγωσε αγαπημένα πρόσωπα, για σκέψεις άνομες και παρορμήσεις μου. Καθώς υπήρξα το μοναχοπαίδι επικριτικών γονιών, που απέφευγαν την επιβράβευση- για να γίνω άνθρωπος σεμνός και μετρημένος - μου μετέδωσαν υποσυνείδητα λανθασμένες εκτιμήσεις για τον εαυτό μου. Συνειδητά ή ασυνείδητα, με εκπαίδευσαν κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να νιώθω ένοχη για τις σκέψεις μου, τη συμπεριφορά μου, αλλά και για κάθε φορά που απογοήτευα τους άλλους - γονείς, δασκάλους, φίλους - με τις επιλογές μου ή τις τυχόν αποτυχίες μου. Ταξιδεύοντας μέσα στο χρόνο, κατάλαβα ότι μονάχα αν πλησιάσω τον εαυτό μου, τον γνωρίσω και τον αγαπήσω θα μπορέσω να απαλλαγώ από τις ενοχικές συνδρομές. Κατανόησα ότι το μακρύ και επώδυνο ταξίδι της αυτογνωσίας είναι η ασπίδα προστασίας από τις ενοχές.
«Αυτογνωσία» είναι η απόκτηση ενόρασης και επίγνωσης των εδραιωμένων αντιλήψεων μας, των πραγματικών συναισθημάτων μας καθώς και των κινήτρων της συμπεριφοράς μας.
Αρχίζοντας να συνυπάρχω αρμονικά με τον εαυτό μου σε μια συναισθηματική αποστασιοποίηση, απόκτησα τη δύναμη να στοχάζομαι, να εκλεπτύνω τη διαίσθησή μου, να δημιουργώ, ν’ αφουγκράζομαι τον εσωτερικό μου εαυτό. Κοιτάζοντας προς τα μέσα, άρχισα να αφυπνίζομαι. Η κατανόηση, η αποδοχή των σκοτεινών μου σημείων και η αγάπη του εαυτού μου άρχισε να με απελευθερώνει και να με απαλλάσσει από τις ενοχές μου.
Είναι αλήθεια πως η αυτογνωσία, θα μας βοηθήσει να νιώσουμε καλύτερα, αλλά παράλληλα και να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από όσους προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν. Χρειάζεται κόπος, επιμονή και προσπάθεια, μα δεν είναι αδύνατον να επιτευχθεί!
Συνήθως, τα ενοχικά άτομα δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους γι αυτό δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ουσιαστικές σχέσεις. Ενθουσιάζονται και απογοητεύονται εύκολα και καταφεύγουν σε καταναγκαστικές συμπεριφορές. Ενοχικός με τον ασθενή ορισμό της λέξης είναι εκείνος, που πάντα θέλει να ευχαριστεί τους πάντες, παίρνοντας όλο το βάρος της ευθύνης. Τα άτομα αυτά πολλές φορές σκέφτονται μόνο όσα δεν κατάφεραν στη ζωή τους και λιγότερο τις επιτυχίες τους. Προτιμούν να αντικαταστήσουν το «θέλω» με το «πρέπει». Ακριβώς γι αυτό χρειάζεται να γνωρίσουν βαθύτερα τον εαυτό τους και να τον εκτιμήσουν, για να απαλλαγούν από τις ερινύες και την τάση αυτοϋπονόμευσης.
Αν κι εσένα σε βασανίζουν οι ενοχές σου, μπορείς να απαλλαγείς από το βάρος τους. Σκέψου ότι οι άνθρωποι που συνυπάρχουν αρμονικά με τον εαυτό τους και αισθάνονται πληρότητα και ασφάλεια, συνήθως δεν υποφέρουν από το ενοχικό σύνδρομο. Γι αυτό:
Αγάπησε τον εαυτό σου, τον δικό σου πυρήνα και αγκάλιασε σφιχτά ό,τι με κόπο έχτισες. Η αποδοχή και συγχώρεση του εαυτού σου είναι απελευθέρωση.
Μην επιτρέψεις σε κανέναν να σου δημιουργήσει ενοχές. Πρέπει να καταλάβεις ότι μόνο στον εαυτό σου θα λογοδοτείς για τις πράξεις σου.
Σταμάτα να σκέφτεσαι λάθη του παρελθόντος που σου δημιουργούσαν ενοχές. Να εστιάζεις πάντα στο παρόν και να κάνεις πράγματα που θα βελτιώσουν τη ζωή σου, σήμερα.
Αξιοποίησε την εμπειρία που απόκτησες από τα λάθη σου, για την προσωπική σου εξέλιξη.
Η ενοχή είναι συνοδοιπόρος του ανθρώπου από τη γέννησή του και τον συντροφεύει μέχρι το τέλος της ζωής του. Γι αυτό, είναι απαραίτητο να εντοπίσουμε ποιος είναι ο προσωπικός μας ηθικός κώδικας. Έτσι, θα επιδιώκουμε να ζούμε σύμφωνα με αυτόν και όχι με το τι πιστεύουν οι άλλοι. Θα υποστηρίζουμε τις απόψεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Θα ξέρουμε ποιοι είμαστε!
Βάσω Σίδη, 2 Απρίλη 2020
