Η βαθμοθηρία προκαλεί άγχος στα παιδιά

Η βαθμοθηρία προκαλεί άγχος στα παιδιά

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει κυρίως γνωστικό προσανατολισμό, αν κρίνουμε από τη στοχοθεσία του.

Πολλή η ύλη που πρέπει να καλυφθεί και τα παιδιά βομβαρδίζονται καθημερινά από πλήθος πληροφοριών, τις οποίες πρέπει να εμπεδώσουν ή να απομνημονεύσουν και να τις αποτυπώσουν αποτελεσματικά στα κριτήρια αξιολόγησης.

Υπάρχει πάντα εκείνη η μερίδα των μαθητών που έχουν τις προϋποθέσεις και τις ικανότητες να ανταποκριθούν στις σχολικές απαιτήσεις.

Διαθέτουν γνωστικές ικανότητες, μεθοδικότητα και οργάνωση στη μελέτη τους από τις πρώτες τάξεις, λιγότερα ενδεχομένως κενά, τα οποία μπορούν να καλύψουν ευκολότερα συγκριτικά με τους συμμαθητές τους.

Αθροιστικά, έχουν και ανάλογη υποστήριξη από τους γονείς τους στο σπίτι.  Το μορφωτικό κεφάλαιο της οικογένειας, το οποίο κουβαλά κάθε παιδί όταν περνά για πρώτη φορά τη σχολική αυλόπορτα, παίζει καθοριστικό ρόλο στις μαθησιακές του επιδόσεις.

Και είναι αυτοί κυρίως οι μαθητές που έχουν περισσότερο άγχος για τους βαθμούς τους και κυρίως οι γονείς τους εκείνοι που έχουν τις υψηλότερες προσδοκίες για τους βαθμούς του παιδιού τους. Προσδοκίες που πρέπει να ικανοποιηθούν  και να αποδειχτούν στον έλεγχο του τριμήνου.

Δεν υπάρχουν, όμως, τέλειοι μαθητές, τέλειοι δάσκαλοι και τέλειοι γονείς. Ας μην φορτώνουμε στην πλάτη του παιδιού τις δικές μας προσδοκίες. Είτε αυτές αντανακλούν τα ελλείμματα της δικής μας σχολικής εμπειρίας, είτε επιβεβαιώνουν το κοινωνικό μας προφίλ στο μικρόκοσμο που ζούμε.

Το άγχος των βαθμών, στο οποίο υποβάλλεται το παιδί, βλάπτει τη χαρά της μάθησης. Η βαθμοθηρία τού στερεί την ικανοποίηση να μάθει για τον εαυτό του. Του προκαλεί γνωστική κόπωση γιατί «τρέχει» με ρυθμούς που δεν είναι δικοί του, νιώθει ανασφάλεια γιατί προδίδει τις προσδοκίες των γονιών του, αναπτύσσει ανταγωνιστικές σχέσεις με τους συμμαθητές του και καταλήγει με ένα συνεχές άγχος για να προστατέψει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του.

Η βαθμοθηρία δεν αποδεικνύει πως το παιδί μας είναι πιο έξυπνο από τα άλλα.  Οι καλοί βαθμοί αντανακλούν σε ένα βαθμό τις ικανότητες και την προσπάθειά του, αλλά μαζί και την προσπάθεια που γίνεται πίσω του από το σπίτι. Δεν έχουν, ωστόσο, όλα τα παιδιά αυτό το προνόμιο.

Άρα, ένα ποσοστό των άριστων βαθμών θα πρέπει να αποδοθούν έμμεσα και άτυπα και στους γονείς. Δεν είναι δίκαιο, έτσι δεν είναι; Γι’ αυτό και είναι λάθος να συγκρίνουμε τους βαθμούς του παιδιού μας με τους βαθμούς των άλλων παιδιών, στα οποία απουσιάζει αυτή η σημαντική γονική παράμετρος.

Ας μην (κατά)πιέζουμε, λοιπόν, το παιδί να παίρνει παντού 10ρια. Δε γίνεται. Είναι υπερβολή να του χρεώνουμε ως τεμπελιά ή απροσεξία το 9 που δεν είναι 10 κι ως ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού να βαθμολογήσει ακριβοδίκαια ή να βάλει  τα «αναμενόμενα» θέματα.

Θα συμφωνήσω στο ότι συχνά αυτό που αξιολογείται δεν έχει πάντα διδαχτεί επαρκώς, ή πως ο βαθμός δυσκολίας των διαγωνισμάτων είναι δυσανάλογος με την προετοιμασία μέσα στην τάξη. Αυτό όμως όταν συμβαίνει, ισχύει για όλα τα παιδιά της τάξης κι όχι μόνο για το παιδί μας.

Ας χαλαρώσουμε κι ας έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες από το παιδί. Οι βαθμοί δεν είναι το παν. Προτεραιότητά μας (θα πρέπει να) είναι ένα παιδί ήρεμο, που απολαμβάνει τη σχολική ζωή κι έχει την αυτοπεποίθηση πως μπορεί να τα καταφέρει. Εντός κι εκτός σχολείου…