Πολυτάλαντη και πολυγραφότατη, η συγγραφέας Πασχαλία Τραυλού χαίρει της μεγάλης αγάπης του κοινού.
Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου με τίτλο "Η γιατρίνα" από τις Εκδόσεις Διόπτρα, της ζητήσαμε μια συνέντευξη. Γεμάτη ευγένεια, δέχτηκε την πρόταση κι έτσι, έχουμε την τιμή σήμερα να τη φιλοξενούμε στο ewoman.gr. Της ευχόμαστε καλές γραφές και όμορφα ταξίδια στα βιβλία της.
Πότε και κυρίως πώς ξεκίνησε το ταξίδι της συγγραφής για σας;
Eίναι ίσως προβλέψιμη η απάντησή μου. Μου άρεσε πολύ να διαβάζω. Με εντυπωσίαζε ο τρόπος που κατάφερναν οι συγγραφείς να μου ενεργοποιούν σκέψεις και συναισθήματα. Αυτή η επιρροή που ασκούσαν πάνω μου είχε μια δύναμη μαγική. Ήταν αναμενόμενο κάποια στιγμή ο θαυμασμός να μετατραπεί σε ζήλια δημιουργική και ζήλο. Οι πειραματισμοί άρχισαν ήδη από τη σχολική μου ηλικία, στο γυμνάσιο. Με την πάροδο του χρόνου η ανάγκη της έκφρασης μέσω του λόγου δυνάμωσε. Συνέβαλε σε αυτό και η φοίτησή μου στη Σχολή Ελληνικής Κλασικής Φιλολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου στην οποία εντόπισε «κάτι» στη γραφή μου ένας καθηγητής Νεοελληνικής Γραμματείας. Κι έτσι η υποσυνείδητη ανάγκη άρχισε να γίνεται πιο συγκεκριμένη και στέρεη.
Πώς είναι η Πασχαλία Τραυλού σαν άνθρωπος και πόσο αποτυπώνεται ο χαρακτήρας της στους ήρωες των βιβλίων της;
Η Πασχαλία Τραυλού είναι ένας άνθρωπος του οράματος και του ονείρου. Δεν θυμάμαι ποτέ τον εαυτό μου χωρίς στόχους. Ίσως και η συγγραφή των βιβλίων να αποτελεί κάθε φορά μια επίτευξη στόχου που αποσκοπεί στο συναίσθημα της ολοκλήρωσης και της πληρότητας. Σαφώς και υπάρχουν ελαττώματα. Είμαι ευέξαπτη αλλά έπειτα από το ξέσπασμα εκτονώνομαι και ξεχνώ.
Δεν κρατώ κακίες και προσπαθώ να κατανοώ τους ανθρώπους, όμως αδυνατώ να ξεχάσω τα «τραύματά» μου που ανοίγουν εύκολα. Αυτά τα τραύματα θεωρώ τροφοδοτούν και την τέχνη μου. Πάντα πίστευα και πιστεύω ότι η τέχνη τρέφεται απ’ τις πληγές των δημιουργών.
Οι ήρωές μου σαφώς είναι κομμάτια του εαυτού μου. Δεν κρύβομαι όμως πίσω απ ‘τη μάσκα των ηρώων μου. Οι ιδέες μου εκφράζονται βέβαια μέσα απ’ αυτούς. Δεν αυτοβιογραφούμαι μέσα από τα βιβλία μου. Είναι κάτι που το αποφεύγω. Λατρεύω το ψυχογράφημα και την μυθοπλασία, διαδικασίες που θεωρώ ότι αναδεικνύουν το συγγραφικό ταλέντο. Ποτέ δεν χρησιμοποίησα την τέχνη μου για αυτοψυχανάλυση.
Λένε πως όμοια με τη μητέρα, έτσι και ο συγγραφέας δεν ξεχωρίζει τα «παιδιά» του. Παρ’ όλα αυτά, εγώ θα ρωτήσω: Υπάρχει κάποιο έργο σας που βαραίνει μέσα σας συναισθηματικά λίγο παραπάνω από όλα τα άλλα;
Νομίζω ότι πάντα είμαι περισσότερο δεμένη με το τελευταίο βιβλίο μου κάθε φορά. Αν με ρωτήσετε ονόματα και περιστατικά της ζωής ηρώων μου από παλιότερα βιβλία ίσως και να μην τα θυμηθώ. Βυθίζομαι όσο τα δημιουργώ, αλλά δεν γυρίζω πίσω όταν τα ολοκληρώνω. Μόνο στις επανεκδόσεις επανέρχομαι σε αυτά και τις περισσότερες φορές αυτοαπορρίπτομαι και ξαναγράφω ολόκληρα κομμάτια. Όπως στο βιβλίο «Τα ρόδα της σιωπής» (Εκδόσεις Ψυχογιός) που επανεκδόθηκε με τον τίτλο «Το άγαλμα στη σοφίτα» (Εκδόσεις Διόπτρα) πλήρως αναθεωρημένο και το βιβλίο «Η Μήδεια δεν χόρεψε ποτέ» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) που θα επανεκδοθεί από τις εκδόσεις Διόπτρα επίσης.
Υπάρχει κάποιος πνευματικός άνθρωπος που να σας έχει επηρεάσει και σαν άνθρωπο και σαν γραφή; Επίσης, υπάρχει κάποιο σύγγραμμα που να το διαβάσατε και να είπατε: «Αυτό θα ήθελα να το είχα γράψει εγώ»;
Η Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι και νομίζω θα παραμείνει για μένα το υπέρτατο πρότυπο. Ίσως και οι μεταπτυχιακές σπουδές μου πάνω σε ζητήματα Φύλου να έγιναν αιτία να εκτιμήσω την προσωπικότητα και το έργο της ακόμη περισσότερο. Σίγουρα θα ήθελα να έχω γράψει «το Δεύτερο Φύλο» το οποίο το θεωρώ ως την επιτομή της φεμινιστικής θεωρίας.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Διόπτρα. «Η γιατρίνα» βασίζεται σε αληθινή ιστορία κι αγγίζει ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα. Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε αυτή την ιστορία;
Το βιβλίο μου με τίτλο «Η γιατρίνα» από τις Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ πραγματεύεται τον ρόλο της τραυματικής εμπειρίας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Βασίζεται σε ιστορικά ντοκουμέντα και η ηρωίδα είναι πρόσωπο υπαρκτό που έζησε και έδρασε την περίοδο του Α’ παγκοσμίου πολέμου. Σαφώς και πρόκειται για μυθιστορηματική βιογραφία με έντονο ψυχογραφικό χαρακτήρα, η οποία μου έδωσε τη δυνατότητα για δημιουργία ισχυρών και ελκυστικών χαρακτήρων.
Λίγο πριν και μερικά χρόνια μετά, λοιπόν, από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο στην Αυστροουγγαρία και συγκεκριμένα στο χωριό Ναγκιρέβ δολοφονήθηκαν κάμποσοι άντρες με αυτουργό τη μαμή του χωριού, Σουζάνα Φαζέκας. Επειδή μια τέτοια εγκληματική δράση δεν είναι σωστό να ερμηνεύεται επιδερμικά ως ψυχασθένεια αλλά έχει βαθύτερα κοινωνικά αίτια με ολέθριες ψυχολογικές συνέπειες καθώς αναφερόμαστε σε μια εποχή που η γυναίκα αρχίζει να αντιλαμβάνεται τα δικαιώματά της και το μέγεθος της καταπίεσης και κακοποίησης που έχει υποστεί, θέλησα να δημιουργήσω ένα μυθιστόρημα στο οποίο θα αναδείκνυα όλα τα πιθανά αίτια και ταυτόχρονα όλες τις εκδοχές των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν προβληματίζοντας τον αναγνώστη για τα κίνητρα των ηρωίδων.
Ακολουθώντας τα χνάρια του Παπαδιαμάντη στη «Φόνισσα» δεν καταγράφω απλώς τα γεγονότα αλλά διεισδύω στα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις τύψεις και τους μοχλούς των αποφάσεων των γυναικών που ενεπλάκησαν στο φαύλο κύκλο αυτών των φόνων.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη υπόθεση αποτέλεσε το έναυσμα για να συζητηθεί για πρώτη φορά το δικαίωμα και της γυναίκας στο διαζύγιο.
Αποτελούσε ιδιαίτερη πρόκληση ένα τέτοιο εγχείρημα, γιατί απαιτούσε υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης. Εξάλλου, πάντα για τους συγγραφείς και νομίζω και για τους αναγνώστες, είναι ελκυστικότερες οι σκοτεινές περσόνες. Είτε είναι η αγανάκτηση, είτε η εκδίκηση και ο έρωτας ο μοχλός ενός φόνου τα όρια είναι ρευστά ανάμεσα στην τρέλα και την πλάνη, την αντικειμενικότητα και την ψευδαίσθηση, το φως και το σκοτάδι της ύπαρξης.
Η Σουζάνα Φαζέκας, μαμή, πρακτική γιατρός και μοδίστρα εμφανίστηκε το 1911 στο Ναγκιρέβ της Αυστροουγγαρίας σκορπίζοντας τη σύγχυση στην περιοχή. Γιατί η Σουζάνα έραβε φουστάνια, μαντάριζε σκισμένα φρύδια και γόνατα και ξήλωνε προκαταλήψεις κι ενδοιασμούς. Για άλλους ήταν ένα διαβολοθήλυκο και για άλλους ένας άγγελος που πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες. Για όλους όμως αποτελεί μια προσωπικότητα που άφησε το στίγμα της στην ιστορία.
Τι είναι τελικά, η «γιατρίνα» σας; Διαβολοθήλυκο; Θεά; Επαναστάτρια; Εκδικητής ή παρατρεχάμενη της Θείας Δίκης; Ποια είναι η αλήθεια της Σουζάνα;
Η Σουζάνα Φαζέκας είναι όλα αυτά μαζί ανάλογα με το ποιος την αξιολογεί και από ποια οπτική θέλει να δει κανείς την δράση της. Δεν είναι τυχαία η τελευταία φράση του βιβλίου ότι μια ιστορία μπορεί να ειπωθεί με χίλιους τρόπους.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Υπάρχει κάποια καινούργια ιστορία στα σκαριά;
Καινούρια ιστορία δεν υπάρχει στα σκαριά. Απαιτείται λίγη ανάπαυλα. Φέτος κλείνω είκοσι χρόνια στο χώρο, στην διάρκεια των οποίων γράφτηκαν δεκαεπτά βιβλία και δύο επιστημονικές μελέτες. Δικαιούμαι ένα διάλειμμα. Εξάλλου, φέτος κυκλοφόρησε «η Γιατρίνα» από τις Εκδόσεις Διόπτρα έπειτα από την Τριλογία της Στάχτης (Εκδόσεις Διόπτρα επίσης) που με καταπόνησε πολύ, ενώ επανεκδίδονται «οι Εραστές της Γραφής» από τις Εκδόσεις Ιβίσκος και «η Μήδεια δεν χόρεψε ποτέ» (Εκδόσεις Διόπτρα). Έχω ανάγκη από περισυλλογή και αναζήτηση ενός νέου θέματος που θα ερωτευτώ. Γιατί δίχως έρωτα στην τέχνη δεν γίνεται τίποτε.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:
Η Πασχαλία Τραυλού γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας και από νωρίς εκδήλωσε την αγάπη της για τη ζωγραφική, τη μουσική και τον γραπτό λόγο. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών ελληνική κλασική φιλολογία και παρακολούθησε μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη λατινική ποίηση Ορατίου και Βιργιλίου, ενώ την ίδια περίοδο δημοσίευσε τα πρώτα της διηγήματα σε τοπική εφημερίδα της Βέροιας. Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα φύλου, ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου με τίτλο «Φύλο και νέα εργασιακά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα στην κοινωνία της πληροφορίας», καθώς και στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας με τίτλο «Στρατηγική και πολιτική εθνικής ασφάλειας». Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Ασχολείται με παρουσίαση και κριτική βιβλίων στο diavasame.gr. Έργα της είναι: Με Μπαλαντέρ τη Μοναξιά, Ήθελα μόνο ένα Αντίο, Η Ματζίκα της Αγάπης, Κλειδωμένο Συρτάρι, Φτερά από Μετάξι, Έστω μία Φορά, Η Γυναίκα του Φάρου, Οι Εραστές της Γραφής, Γυάλινος Χρόνος, εκδ. Ψυχογιός, Η Μήδεια δεν Χόρεψε Ποτέ, εκδ. Μεταίχμιο. Έχει βραβευτεί για τη λογοτεχνική της παρουσία από τον σύλλογο γυναικών «Εξάλειπτρον» το 2016, ενώ το βιβλίο της Φτερά από Μετάξι ήταν υποψήφιο για βραβείο αναγνωστών το 2008. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν το Φιλί στα Μάτια, Το Άγαλμα στη Σοφίτα, μια πλήρως αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου Τα Ρόδα της Σιωπής, Θεοί από Στάχτη, Άνθρωποι από Στάχτη και Άγγελοι από Στάχτη. Το τελευταίο βιβλίο της με τίτλο Η γιατρίνα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα τον Μάιο του 2020.
