Σε αυτό μας το αφιέρωμα θα μιλήσουμε για μια γυναίκα με ιδιαίτερα πολύπλοκο χαρακτήρα, μεγάλη συνεισφορά στην ανθρωπότητα αλλά και σκιές σε κάποιες επιλογές της.
Η Marie Charlotte Carmichael Stopes (15 Οκτωβρίου 1880 - 2 Οκτωβρίου 1958) ήταν συγγραφέας, παλαιοβοτανολόγος, αλλά έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό, εξαιτίας της ενασχόλησής της με την αντισύλληψη και την ευγονική.
Η Stopes γεννήθηκε στο Εδιμβούργο. Οι γονείς της ήταν μέλη της Βρετανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης. Η Μarie παρευρίσκονταν συχνά στις συναντήσεις της ένωσης και γνωρίστηκε με διάσημους μελετητές. Αυτή πιθανά να ήταν η αφορμή του ενδιαφέροντός της για τις επιστήμες. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου βοτανική και γεωλογία και πήρε το διδακτορικό της σε νεαρή ηλικία. Ήταν η πρώτη γυναίκα που κατείχε θέση λέκτορα στην παλαιοβοτανολογία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ από το 1904 έως το 1910.
Το 1919, η Stopes έγκυος, μεταφέρθηκε σε κλινική εξαιτίας της καθυστερημένης έναρξης του τοκετού αλλά το παιδί γεννήθηκε πεθαμένο. Η Stokes κατηγόρησε το ιατρικό προσωπικό για δολοφονία. H παραπάνω εμπειρία φαίνεται να έπαιξε ρόλο στη μεταστροφή της επαγγελματικής της καριέρας.
Όταν συνήλθε, ασχολήθηκε με δημόσιες ομιλίες και συμβουλές σχετικά με τον γάμο, τη σχέση των φύλων και τον έλεγχο των γεννήσεων. Η Stopes έγινε εκδότρια του περιοδικού “Nέα για τον έλεγχο των γεννήσεων” ενώ το σεξουαλικό εγχειρίδιό της, “Married Love” (1918) αμφιλεγόμενο και επιδραστικό, έφερε το θέμα του ελέγχου των γεννήσεων σε έναν ευρύ δημόσιο λόγο. Επιχείρησε να μεταφέρει τις γνώσεις της στις φτωχές κοινωνικά ομάδες, κάτι ιδιαίτερα δύσκολο.
Το 1922 έγραψε το “Nέο Ευαγγέλιο για όλους τους ανθρώπους” το οποίο δέχτηκε σφοδρή κριτική από επισκόπους και την καθολική εκκλησία. Κατηγορήθηκε για εσκεμμένη καλλιέργεια της σεξουαλικής ένωσης, για άσεμνο περιεχόμενο και για προώθηση της πώλησης αντισυλληπτικών. Η έντονη αντίδραση της εκκλησίας διατηρήθηκε για το υπόλοιπο της ζωής της Stopes.
Το 1921, μαζί με το σύζυγό της Humphrey Roe, άνοιξαν την κλινική μητέρων στο Λονδίνο. Η κλινική διευθυνόταν από μαίες και υποστηριζόταν από επισκέπτες ιατρούς. Παρείχε συμβουλές για τον έλεγχο των γεννήσεων, δίδασκε μεθόδους αντισύλληψης όπως τα σπερματοκτόνα βασισμένα στο σαπούνι και το λάδι, ενώ διέθετε τα πρωτοποριακά για εκείνη την εποχή κολπικά διαφράγματα.
Η κλινική παρείχε δωρεάν γνώσεις σε όλες τις παντρεμένες γυναίκες σχετικά με την αναπαραγωγική υγεία. Η Stopes σταδιακά δημιούργησε ένα μικρό δίκτυο κλινικών σε ολόκληρη τη Βρετανία. Οι κλινικές της διέδιδαν ότι δεν προχωρούσαν ποτέ σε έκτρωση. Παρόλα αυτά υπάρχει αλληλογραφία με ενδείξεις ότι η ίδια συμμετείχε σε διαδικασία άμβλωσης.
Ένα ζήτημα ιδιαίτερης σημασίας είναι η άποψη που είχε η Stopes για την ευγονική. Στη βιογραφία της υπάρχουν αναφορές για την άποψή της πως μόνο οι καλύτεροι και ομορφότεροι θα έπρεπε να επιβιώνουν. Υπάρχουν αναφορές για επικοινωνία με εκπροσώπους της ναζιστικής Γερμανίας, ενώ μετά το θάνατό της, κληροδότησε τις κλινικές της στην Ευγονική Κοινωνία. Πολλοί ισχυρίζονται πως η προσπάθειά της να μαθευτούν τρόποι αντισύλληψης στους φτωχούς, είχε να κάνει με την θέληση της να περιοριστεί ο αριθμός κοινωνικά κατώτερων ανθρώπων. Όπως αναφέρετε όμως, εκείνη την περίοδο ήταν ελάχιστοι αυτοί που ασχολούνταν με τη σεξουαλικότητα, χωρίς να είναι επηρεασμένοι κατά κάποιο βαθμό από την ευγονική.
Σπουδαία προσωπικότητα η Stopes, παρά τις σκιές της ζωής δε μπορούμε παρά να είμαστε ικανοποιημένοι που εγκατέλειψε τη μελέτη της βοτανολογίας. Ακόμη και αν διαφωνούμε με ορισμένες απόψεις που φαίνεται ότι υποστήριζε, είναι δεδομένη η προσφορά της στην ανθρωπότητα, μέσω της ενασχόλησής της με θέματα με τα οποία κανένας δεν ασχολούνταν μέχρι τότε.
