«Aυτό ήταν μόνο η αρχή. Εκεί όπου καίγονται βιβλία, στο τέλος καίγονται και άνθρωποι»
Heinrich Heine, Almansor (1821)
Ο καθένας μας στη διάρκεια της ζωής του, έχει αντικρύσει μέσα από ταινίες και ντοκιμαντέρ, τη φριχτή στιγμή μιας ανθρώπινης εκτέλεσης. Και τι άλλο θα μπορούσε να είναι εκτέλεση για ένα βιβλίο, αν όχι το κάψιμό του; Το σκίσιμο του βιβλίου για παράδειγμα, αφήνει διάσπαρτα τα μηνύματα του. Πόσο μικρά πρέπει να κοπούν τα κομμάτια, προκειμένου να χαθεί κάθε νόημα;
To μουτζούρωμα ενός βιβλίου αφήνει κενά, από τα οποία ξεπηδούν σύμβολα και απόψεις. Το κάψιμο του βιβλίου εξαφανίζει κάθε ίχνος του. Εξαφανίζει κάθε περιεχόμενο, κάθε αξία, κάθε υπαινιγμό, κάθε γνώση. Τα πάντα γίνονται στάχτη. Μια ανεπίστρεπτη καταστροφή της ίδιας της ελευθερίας της άποψης.
Συχνά συσχετίζουμε το κάψιμο των βιβλίων με το Μεσαίωνα και με τη 10η Μαΐου του 1933, όταν στη σημερινή Bebelplatz, καήκαν πάνω από 20.000 τόμοι βιβλίων. Και όμως στη διάρκεια της ιστορίας, βιβλία έχουν καεί από Αθηναίους του 5ου αιώνα π.Χ., από Ρωμαίους και από Χριστιανούς αυτοκράτορες.
Κάθε φορά, η αιτία είναι η ίδια. Η διατήρηση της αγραμματοσύνης και της αμάθειας των πληθυσμών, για να μπορεί ο ίδιος ο όχλος να κυβερνηθεί πιο εύκολα. Προφανώς δεν έχουν όλα τα βιβλία την ίδια αξία και ποιότητα. Δεν καταγράφουν όλα τα βιβλία αληθινές απόψεις. Δεν αναπτύσσουν όλα τα βιβλία την κρίση και την αντίληψη των αναγνωστών. Ποτέ όμως ένας θιασώτης της ελευθερίας και της δημοκρατίας, δε θα έφτανε στο σημείο να κάψει κάποιο βιβλίο. Θα το απεχθανόταν, θα το έκρινε αρνητικά, θα το έκρυβε στο κατώτερο ράφι της βιβλιοθήκης του και ως μέγιστη αντίδραση, θα το πετούσε στα σκουπίδια.
Αυτός που καίει ένα βιβλίο δε μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά θιασώτης ολοκληρωτικών καθεστώτων και λάτρης του σκοταδισμού. Θύμα της αμάθειας και μύστης των ανελευθεριών. Η εικόνα του καψίματος του βιβλίου του Τριβιζά στη Χαλκίδα, πρέπει ταυτόχρονα να μας απογοητεύσει και να μας επαγρυπνήσει. Η στέρηση της ελευθερίας της άποψης, είναι η αρχή της στέρησης της ελευθερίας των ανθρώπων. Δεν έχει σημασία αν ο καθένας μας συμφωνεί ή όχι με το περιεχόμενο του βιβλίου. Σημασία έχει ότι οι καμένες σελίδες του, έχουν το απωθητικό άρωμα των πιο σκοτεινών και επώδυνων σελίδων της ανθρώπινης ιστορίας.
Μπροστά σε τέτοιες εικόνες, ο καθένας μας έχει ένα καθήκον. Να ανυψώσει το βιβλίο εκεί που του αξίζει. Στη θέση που του αρμόζει. Δίπλα στον πνευματώδη και προοδευτικό άνθρωπο, δίπλα στον καθένα που αντιλαμβάνεται πως εν αρχή ην η γνώση.
